Stosunek pracy i umowa o pracę
umowa o pracę – jeden ze sposobów zawarcia stosunku pracyZnajomość podstawowych uregulowań prawa pracy jest ważna zarówno dla pracodawców, jak i pracowników. Obie strony powinny być świadome, jakie prawa i obowiązki wynikają ze stosunku pracy, obie także powinny się orientować, gdzie szukać przepisów prawnych potrzebnych do rozwiązywania pojawiających się problemów. Podstawowym i najważniejszym źródłem prawa jest w tym przypadku Kodeks Pracy, jednak wiele kwestii związanych z zatrudnieniem regulują inne akty prawne (np. ustawa o zwolnieniach grupowych, ustawa o związkach zawodowych, ustawa o zatrudnianiu i przeciwdziałaniu bezrobociu).
Aby mogło nastąpić nawiązanie stosunku pracy pomiędzy pracownikiem a pracodawcą, muszą być spełnione podstawowe zasady, które wskazuje Kodeks Pracy:
– nawiązanie pracy wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika,
– pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę,
– pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikowi bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
– pracodawca powinien również ułatwić pracownikowi podnoszenie kwalifikacji zawodowych.
Jakakolwiek dyskryminacja w stosunkach pracy ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, narodowość, przekonania religijne i polityczne, czy wreszcie – przynależność związkową, jest niedopuszczalna.
Umowa o pracę
Stosunek pracy może być nawiązany na podstawie umowy o pracę. Powinna ona być zawarta na piśmie w ciągu 7 dni od rozpoczęcia pracy, z wyraźnym określeniem jej rodzajów i warunków. Tak więc umowa o pracę powinna zawierać:
– rodzaj pracy, termin jej rozpoczęcia oraz miejsce jej wykonywania,
– wymiar czasu pracy,
– wynagrodzenie pracownika.
Do formalnego zawarcia umowy o pracę zmusza pracodawcę Kodeks Pracy. Brak pisemnego potwierdzenia zawarcia umowy jest traktowany jako wykroczenie i podlega karze grzywny.
Wyróżniamy następujące rodzaje umów o pracę:
– na czas nieokreślony (umowa terminowa),
– na czas określony,
– na okres próbny (nieprzekraczający 3 miesięcy),
– na zastępstwo,
– na czas wykonania określonej pracy.
W zależności od rodzaju podpisanej przez pracownika umowy, obowiązuje inny tryb wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, pracodawca musi niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy.
Nadzór nad przestrzeganiem postanowień Kodeksu Pracy sprawuje Państwowa Inspekcja Pracy.