Pit 37

Rachunek kosztów i jego powiązanie z wyodrębnionymi obszarami rachunkowości

Rachunek kosztów definiujemy jako proces identyfikowania, gromadzenia, przetwarzania, prezentowania, interpretowania informacji o kosztach dla dokonywania ocen i podejmowania decyzji przez użytkowników tych informacji. W przypadku regularnie powtarzanego procesu mówimy o systematycznym rachunku kosztów.

Podział rachunku kosztów:

– sprawozdawczy rachunek kosztów – realizowany na rzecz rachunkowości finansowej, ujmujący koszty dla wyceny zapasów, dla ustalania wyniku finansowego;
– rachunek kosztów dla zarządzania – daje informacje o kosztach podejmowanych krótko i długookresowych decyzji informujących o kosztach planowania i kontroli.

Sprawozdawczy rachunek kosztów – jest przydatny przede wszystkim dla użytkowników zewnętrznych. Dostarcza informacji niezbędnych do sprawozdania finansowego. Najwięcej informacji o kosztach zawiera rachunek zysków i strat, który jest prezentowany w wersji:

– porównawczej – gdzie niezbędna jest informacja o kosztach wg. rodzaju;
– kalkulacyjnej- gdzie niezbędna jest informacja o kosztach wytworzenia sprzedanych produktów, sprzedaży, ogólnego zarządu.

Informacje o kosztach wytworzenie i sprzedanych produktów w okresie sprawozdawczym ustala się na podstawie kosztów poniesionych w procesie produkcji oraz wysokości kosztu jednostkowego produktu. Przy ustalaniukosztów wytworzenia produktu uwzględnia się tylko koszty produkcyjne przypisane do produktu i znajdujące odzwierciedlenie dla wyniku finansowego, wówczas gdy produkty zostaną sprzedane. Do kosztów wytworzenia produktów nie zalicza się kosztów ogólnego zarządu o kosztów sprzedaży produktów. Koszty te stanowią koszty okresu i wpływają na wyniku finansowy okresu sprawozdawczego, w którzym zostały poniesione.

Koszty produktów to koszty identyfikowane z nabytymi towarami ( cena nabycia) lub wytworzonymi produktami (koszt wytworzenia). Produkty niesprzedane do momentu sprzedaży stanowią zapasa.

Koszty okresu to koszty odnoszone do czasu, czyli poniesione w danym okresie. Do kosztów okresu zalicza się koszty nie związane z produkcją i nie biorące udziału w wycenie zapasów, a także koszty produktów sprzedanych w danym okresie.

Z punktu widzenia rachunku zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym koszty dzielone są na:

– produkcyjne;
– nieprodukcyjne.

Koszty produkcyjne związane są z funkcją produkcji i uwzględniane przy ustalaniu kosztów wytworzenia produktów.

Koszty nieprodukcyjne to koszty związane z funkcją sprzedaży i administracji nie brane pod uwagę przy wycenie zapasów. Zalicza się do nich koszty ogólnego zarządu oraz koszty sprzedaży.

Pozostałe koszty operacyjne to koszty pośrednio związane z działalnością operacyjną jednostki, w tym z działalnością socjalną, ze zbyciem środków trwałych, z odpisami należności nieściągalnych, z odpisami aktualizującymi wartość aktywów, z odszkodowaniami, karami, grzywnami.

Koszty finansowe dotyczą dziedziny inwestycyjnej i finansowej przedsiębiorstw. Ujmowane są w nich odsetki od zaciągniętych kredytów, koszty związane z wyceną bilansową finansowych składników aktywów, różnice kursowe związane z transakcjami w walucie obcej oraz związane z wyceną aktywów i pasywów wyrażanych w walutach obcych.

Starty nadzwyczajne powstają na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenie poza działalnością operacyjną jednostki i nie są związane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia.

Rachunek kosztów zmiennych uwzględnia podział na koszty stałe i zmienne. Przypisując szczególną wagę zmiennych kosztów produkcji zależnych od stopnia wykorzystania mocy produkcyjnych i przypisywany bezpośrednio do produktu. Koszty stałe produkcyjne niezależne od wielkości produkcji traktowane są jako koszty okresu i w całości obciążone wynikiem finansowym.

Rachunek kosztów działań oparty jest na spostrzeżeniu, że przedsiębiorstwo stanowi system powiązanych ze sobą działań, służących do powstania produktu i dostarczania go Klientowi. Produkty kreują różną potrzebę określonego działania, zaś wykonania różnych czynności wiąże się z zużywaniem różnych zasobów. W tym pojęciu wykonywanie działań, a nie fakt wytwarzania pojedynczego produktu uznaje się za bezpośrednią przyczynę zużywania zasobów przedsiębiorstwa, czyli powstawania kosztów. Rachunek kosztów działań uznaje się za koncepcję systematycznego rachunku kosztów spełniające potrzeby rachunkowości finansowej oraz umożliwiającej dostarczanie wiarygodnych informacji do zarządzania przedsiębiorstwem.

Previous article
Rachunek kosztów standardowych
Next article
Rozliczenia w centrum Polski
About the author